***نسیم معرفت***
مُعرّفی اجمالی کتابِ رجالی «جامِعُ الرُّواةِ وَ اِزاحَةُ الأِشْتِباهاتِ عَنِ الطُّرُقِ وَ الأَسْنادِ»
جامِعُ الرُّواةِ وَ اِزاحَةُ الأِشْتِباهاتِ عَنِ الطُّرُقِ وَ الأَسْنادِ کتابی رجالی به عربی از مُحَمّد بن عَلیّ اَردبیلی غَرَوی حائِری (مُتولّد حدود 1058 و مُتوفّای 1101 ه.ق- در سالروز تولدش اختلاف است) از جمله منابع مهمّ علم رِجال است كه در دو مُجَلَّد به زبان عربى نگارش شده است. نویسنده از دانشمندان بنام عصر صَفَوِى و از شاگردان مُبَرَّز علّامه محمد باقر مجلسی صاحِب بِحارُالأَنوار بوده است . وی كتاب جامِعُ الرُّواةِ را پس از بيست یا بیست و پنج سال تلاش در تاریخ 19 ربیع الأَوّل 1101 «ه.ق» به پايان رسانیده است . خودِ مُؤلِّف در مقدمه كتاب تذكر مىدهد كه در حدود دوازده هزار از اَخبارى كه در نظر علماء و بزرگان از دانشمندان شيعه ، تا آن روز مَجهول و يا ضعيف و يا مُرسَل بوده بواسطه اين تأليفِ شريف و ارزشمند ، معلوم و صحيح شناخته شده است . مرحوم اردبیلی با این کتاب، راهی برای شناخت راویان و تمییز مُشترکات گشوده و مشکلات فراوانی را حل کرده است. او بعد از تأمل و بررسی شیوههای گوناگون، به این نتیجه رسید که از طریق تأمّل در راوی و مَروِی ٌعَنه میتوان ابهام موجود در نام راویان را زدود و چه بسا به هویّتِ واقعی راویان پی برد . وی در این کتاب از بسیاری از راویانِ مجهول رفع ابهام کرده و اَسانید متعددِ به ظاهر مُرسَل را مُسنَد و روایاتِ ضعیف را از ضعف رهانیده است. این کتاب گرانسنگ و ارزشمند به سبب جامعیت و اشتمال آن بر رجالِ کُتُبِ اََربَعَه مورد استفاده فراوان عالِمان و فُقَهای امامیّه قرار گرفته است. مرحوم مُحَمّد بن عَلیّ اَردبیلی در مقدمه کتاب خود كوشيده است كه احوال راویان را بر اساس شناخت طبقه روايى هر یک از آنان بررسى كند، زيرا به سبب ناشناخته بودن گروهى از راویان حديث، شمارى از احاديث، غير قابل اعتماد مىنمودند . او برای برطرف كردن ناآگاهىهاى علما از احوال راویان و نيز تبيين نامهاى مشترك میان آنان، كُتُب اربعه حديثى شيعه و نيز «اَلفِهرِست» مرحوم شیخ طوسی و «اَلفِهرِست» شیخ مُنتَجَبُالدّين رازی و همچنين دو مَشيخَه مرحوم شیخ صَدُوق و مرحوم شیخ طوسى را مورد بررسى قرار داده است. جالب این است كه او در این اثر مهم ، به اختلاف نسخههاى کتابهاى حديث در ذكر نام راویان توجه داشته و آنها را بررسى كرده است.
** آیت الله سید اصغر سعادت میرقدیم لاهیجی
*************************************************
درباره این سایت